پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

* این یادداشت به عنوان سرمقاله شماره 28 هفته نامه سرخط منتشر شده است.

رابطه ایران و آمریکا پس از تسخیر لانه جاسوسی در اوایل انقلاب توسط مردم، یک طرفه از سوی این کشور قطع شد. پس از آن بود که آمریکایی‌ها به دلیل از دست دادن منافعشان در ایران که یکی از قوی‌ترین متحدان آن کشور در خاورمیانه بود، احساس خطر کردند. این احساس خطر با ایجاد یک نظام اسلامی که ماهیتا با استکبار در تضاد است، بیشتر هم شد. وقوع انقلاب اسلامی در ایران، منتج به پراکندن عطر خوش آن در دنیا شد و رفته رفته با قوی شدن ساخت درونی نظام و موفقیت‌های سیاسی در عرصه داخلی و بین المللی و همچنین موفقیت‌های علمی، امید ملت‌های تحت ستم دیگر برای آزادی از یوغ استکبار بیشتر و بیشتر شد. بسیاری معتقدند بیداری اسلامی که در سال‌های اخیر جدی‌تر شده است، تا حد زیادی مدیون انقلاب اسلامی ملت ایران است.

ایران اسلامی با وجود دشمنی‌های گسترده از حمایت از حمله صدام به ایران گرفته تا تحریم‌های همه جانبه و از ترور شخصیت‌های سیاسی گرفته تا ترور دانشمندان به سرعت در حال پیشرفت عادلانه است. در این میان البته می‌توان تاکتیک‌ها را تغییر داد اما همواره اصول و آرمان‌ها ثابت است. «نرمش قهرمانانه» واژه‌ای است که این روزها بسیار بر سر زبان‌ها افتاده است و هر کسی تبیین و تفسیر خود را از این استراتژی رهبر معظم انقلاب دارد. اما با توجه به صحبت‌های ایشان چند مورد مشهود است که همه تبیین‌ها باید با حفظ این چارچوب‌ها ارائه شود:

• تعریف: حرکت‌های صحیح و منطقی دیپلماسی با حفظ اصول انقلاب. بنابراین اگه حرکت‌های دیپلماتیک مطابق با منطق انقلاب نباشند، دیگر نمی‌توان نام «نرمش قهرمانانه» بر آن نهاد.
• بایدها: ایشان نرمش قهرمانانه را جایز می‌شمرند اما به شرط «تلاش فعال و مبتکرانه دیپلماسی»، «حفظ موضع قوی، معترضانه و تهاجمی»، «فراموش نکردن دشمن و مبارزه» و «شناسایی آماج حمله دشمن». بنابراین مواضع منفعلانه و گاهگاه غیرتهاجمی و حتی دوستانه، نرمش قهرمانانه محسوب نمی‌شود.
• نبایدها: «تواضع مقابل قدرت‌های بین المللی بخصوص آمریکا»، «غفلت از رابطه صمیمانه با سفیران و نخبگان کشورهای اسلامی»، «جدا شدن ما از گروه‌های اسلامی»، «عبور از خط قرمزها»، «عدم توجه به آرمان‌ها» و «تندی‌های بی‌وجه» از مواردی است که نرمش قهرمانانه را محقق نمی‌سازد.
• پشتوانه: همانطور که در تعریف «نرمش قهرمانانه» بدان اشاره شد، ایشان در جای دیگری نیز اشاره دارند که «همان چیزی که موجب دشمنی‌ها با ماست، همان چیز موجب پیشرفت دیپلماسی ماست.» لذا می‌توان با قوی کردن ساخت درونی نظام، حرکت‌های صحیح و منطقی بر اساس اصول انقلاب را محکم‌تر برداشت و نرمش قهرمانانه را محقق ساخت.

با توجه به چارچوب ذکر شده، نرمش قهرمانانه لزوما به معنی صلح نیست، همچنان که لزوما به معنی مقابله مستقیم هم نیست. نرمش قهرمانانه، رفتارهایی است که باید در عین حفظ چارچوب‌ها از انعطاف قابل توجهی برخوردار باشد که در نهایت منجر به پیروزی منطق انقلاب بر منطق استکبار شود که رهبر معظم انقلاب فرمودند: «چالش اصلی، مقابله با نظام سلطه است.»