پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

• تاریخچه خبرگزاری

خبرگزاری یکی از ارکان اصلی جریان خبررسانی محسوب می‌شود. خبرگزاری یک سازمان یا موسسه تجاری است که اخبار را از سراسر کشور یا جهان گردآوری، تهیه و تنظیم کرده و برای بهره‌برداری روزنامه‌ها، نشریه‌ها، پخش کنندگان رادیو و تلویزیونی، نهادها و سازمان‌های دولتی و دیگر کاربران منتشر می‌کند. (Shrivastava, 2007)

خبرگزاری هاواس در سال 1832 اولین خبرگزاری بود که در سال 1944 به خبرگزاری فرانسه (AFP) تغییر نام داد. خبرگزاری ولف در سال 1849 در آلمان و خبرگزاری رویترز در سال 1851 در انگلستان تأسیس شدند. در آمریکا نیز خبرگزاری آسوشیتدپرس با ابتکار خود روزنامه‌ها و به صورت شرکت‌های تعاونی ایجاد شد. در ایران نیز خبرگزاری پارس در سال 1313 توسط وزارت خارجه ایجاد شد که در سال 1360 به ایرنا تغییر نام یافت.

• تشریح شرایط فعلی بخش تصویری خبرگزاری‌های بین المللی

از حدود 35 سال قبل، ساختار و عملکرد حرفه‌ای خبرگزاری‌ها در دو دهه اخیر، تحت تأثیر دو عامل مهم پیدایش تلویزیون‌های خبری 24 ساعته و ظهور اینترنت و رسانه‌های جدید مبتنی بر آن با چالش‌هایی روبرو شده و این مسئله، رقبای قدرتمندی را فراروی فعالیت حرفه‌ای خبرگزاری‌ها قرار داده است و همین مسئله، خبرگزاری‌ها را ناگزیر ساخته تا در یک بستر هم‌پوشاننده، از دو تحول فناورانه پیش گفته استفاده کنند و متناسب با آن، ساختار و عملکرد خود را ارتقا بخشند. 

از مهمترین راهکارهایی که خبرگزاری‌های موفق و مؤثر در فضای خبری جهان به کار گرفته‌اند می‌توان به تغییر بستر فعالیت و گذار از شکل‌های سنتی (رول‌ها و تلکس‌های خبری) به فضای وب و به تبع آن استفاده از امکانات کم‌نظیر چندرسانه‌ای و قابلیت‌های تعاملی وب و همچنین روی آوردن به تأسیس خبرگزاری‌های تلویزیونی برای رقابت با تلویزیون‌های خبری 24 ساعته اشاره کرد.

فناوری‌های جدید به ویژه اینترنت باعث شد خبرگزاری‌ها سرعت مخابره، تعداد خبر و سطوح دسترسی به مخاطبان در مناطق مختلف را بالا ببرند. انقلاب دیجیتال از دهه 1980، باعث تغییرات شگرف در خبرگزاری‌ها شد که در این میان کاهش هزینه‌ها را نیز منتج شد. علاوه بر اینکه ارسال خبر بر بستر دیجیتال، هزینه پایین‌تری دارد، کاهش روزافزون قیمت دوربین‌ها و بهبود مداوم فشرده سازی دیجیتالی بدان معنی بود که عکسها و ویدئوها به آسانی میتوانستند به صورت «آنلاین» به اشتراک گذاشته شوند. (Owen and Purdey, 2009)

از دهه 1990 یکی از مهمترین تحولات در حوزه خبرگزاری‌ها، ظهور خبرگزاری‌های تلویزیونی است. در سال 1992، ویزنیوز به تلویزیون رویترز تغییر یافت و تلویزیون آسوشیتدپرس نیز در سال 1994 تأسیس شد. بدین ترتیب، اکنون عرصه خبرهای تصویری در انحصار این دو رسانه تأثیرگذار در جهان قرار دارد. در حالی که همچنان با وجودی که بسیاری از سازمان‌های رسانه‌ای کوچکتر به ناچار هزینه‌ها را کاهش و اتکا به خبرگزاری‌های بین المللی را افزایش دادهاند، این خبرگزاری‌ها نقشی به مراتب مهمتر از قبل پیدا کرده‌اند (. (Bielsa, 2008

نتایج تحقیقات نشان داده است، گفتمان رویدادهای بین المللی تأثیرگذار در سپهر عمومی جهان، اساسا توسط رویه‌های تولید و اولویت‌های سازمانی دو خبرگزاری «رویترز» و «آسوشیتدپرس» تعیین می‌شود. (Peterson, 2006)

ضرورت ایجاد خبرگزاری تلویزیونی از سوی آسوشیتدپرس و رویترز نتیجه ظهور تلویزیون‌های خبری 24 ساعته‌ای بود که سی‌ان‌ان در سال 1980 آن را پایه‌گذاری کرد. در پرتو تحولات فناورانه مهم در حوزه پوشش فوری، زنده و تصویری اخبار رویدادهای جهانی، خبرگزاری‌های بین المللی برای حفظ نقش و جایگاه سنتی و همیشگی خود به عنوان منابع خبری معتبر و دست اول – که نتیجه حضور گسترده و سریع در خط مقدم رویدادها است – و با هدف رقابت با این رقیب قدرتمند نوظهور، ایجاد خبرگزاری تلویزیونی به منظور تولید فیلم‌های خبری را در دستور کار قرار دادند.

• شاخص‌های فناورانه مهم در خبرگزاری‌های جدید

با توجه به اهمیت فناوری در رسانه‌ها به دلیل دسترسی بیشتر و سریعتر به مخاطب و هزینه ارزان‌تر، رسانه‌ها در استفاده از فناوری از هم سبقت می‌گیرند تا بتوانند تأثیر بیشتری بر افکار عمومی بگذارند. شاخص‌های استفاده از خدمات فناورانه جدید در خبرگزاری‌ها در حال حاضر عبارتند از:

- ویدئو )فیلم‌های خبری(

- صدا )اخبار صوتی(

- چند رسانه‌ای )بسته‌های خبری ترکیبی از متن، صدا، فیلم و عکس(

- عکس، گرافیک خبری و اینفوگرافیک

- موبایل نیوز

- حضور در شبکه‌های اجتماعی برای تعامل گسترده‌تر با مخاطبان

• آینده ویدئو

آینده پژوهی «اریکسون» نشان می‌دهد تا سال 2020 میزان استفاده از کلیپ‌های ویدئویی از طریق تلفن‌های همراه و تبلت‌ها به اوج خود خواهد رسید. آمار و ارقام‌ها نشان می‌دهند که تا این سال، 50 میلیارد دستگاه متصل به اینترنت وجود خواهد داشت و 15 میلیارد از کل این میزان را دستگاه‌های تلفن‌همراه و تبلت‌ها تشکیل می‌دهند که کاربرانشان را قادر می‌سازند تا به صورت آنلاین به فیلم‌ها و کلیپ‌های ویدئویی دسترسی داشته باشند. بخشی دیگر از این آمارها حاکی از آنست که تا پایان این دهه پهنای باند شبکه‌های تلفن همراه 90 درصد از جمعیت کل جهان را تحت پوشش قرار خواهد داد. این آمارها همچنین نشان می‌دهند که تا پنج سال آینده استفاده کاربران از فیلم‌ها و کلیپ‌های ویدئویی به اندازه‌ای خواهد رسید که میزان ترافیک داده در سراسر جهان 10 برابر افزایش خواهد یافت و تقریباً نیمی از داده‌ها در قالب ویدئو به کاربران ارائه خواهند شد. در نتیجه این امر ترافیک داده‌های ویدئویی نیز 13 برابر رشد خواهد داشت.

در این میان نقش خبرگزاری‌های تصویری در تهیه و توزیع ویدئوها در زمینه‌های گوناگون بسیار برجسته خواهد شد. خبرگزاری‌هایی که احتمالا تعاملی‌تر شده‌اند و خبرنگاران شهروندی بیشتری دارند و یا ویدئوهای زیادی را از مردم دریافت و منتشر می‌کنند.

پیش بینی موسسه مخابراتی اریکسون از آینده اینترنت را از اینجا بخوانید.