تاریخ تفکر مدیریت اثر دکتر علی اکبر فرهنگی در ۴۶۴ صفحه و در سال ۱۳۹۸ توسط نشر جام جم منتشر شده است. 

دانشجویان رشته مدیریت در تمام مقاطع، همواره در موضوع فلسفه مدیریت و نظریه‌های سازمان  و مبانی آن با کتبی مأنوس هستند که دوران مدیریت علمی از تیلور در آن‌ها آغاز می‌شود. مورگان ویتزل، استاد دانشگاه منچستر، در سال ۲۰۱۷ کتابی نگارش کرده است که به به سیر تاریخی تفکر مدیریت پرداخته است و مدیریت را از زمان مصر باستان مورد توجه قرار داده است. دکتر علی اکبر فرهنگی، استاد تمام و چهره ماندگار مدیریت ایران به همراه دو دانشجوی خود این کتاب را ترجمه و اقتباس کرده است و فصل‌های ایران و اسلام این کتاب را غنای بیشتری بخشیده است. استفاده از شاهنامه و سایر متون کهن اسلامی ایرانی بر جذابیت کتاب افزوده است. حاصل این تلاش، کتاب فارسی تاریخ تفکر مدیریت است که طی روزهای اخیر منتشر شده است.

این کتاب را می‌توانید با قیمت ۶۰ هزار تومان از اینجا خریداری کنید. 

 

 

حوادث اتفاق می‌افتند و منتظر ما نمی‌مانند. چاره‌ای هم نیست جز اینکه کاری کنیم که این حوادث کمتر شود اما هیچوقت حوادث به صفر نمی‌رسند؛ باید این را هم بپذیریم. 

ژاپنی‌ها در مدیریت، نظریه‌ای به نام شش سیگما دارند که می‌گویند نهایت هنرمان این است که بهره‌وری را به 99.99 درصد برسانیم اما هیچوقت نمی‌توانیم به صد در صد برسانیم؛ تازه آن بهره‌وری است و حوادث غیرمترقبه که نیاز به مدیریت بحران دارند از آن قاعده خارج‌اند.

همیشه اینطور نیست که حوادث تقصیر یک نفر یا یک سازمان باشد و گاهی اوقات گروه‌های مختلفی، سهم‌های مختلفی از آن دارند. همیشه هم اینطور نیست که عوامل انسانی دخیل در حوادثی باشند و گاهی اوقات خارج از کنترل انسان است.

حادثه پلاسکو همه را ناراحت کرد و وقتی حادثه‌ای اینگونه انسانی است که مرزهای ملی را درمی‌نوردد، بهتر است فراموش کنیم قبیله‌گرایی‌هایمان را و همه دست به دست هم دهیم که یار و مددکار حادثه‌دیده‌ها باشیم. پس از آن باید ببینیم چه کنیم که اینگونه قضایا تکرار نشوند و حوادث تلخ کمتری پیش آید. قانونگذاری، اجرا، نظارت، فرهنگ عمومی، تقوای شخصی، رسانه‌ها و ... همه می‌توانند در کاستن از این حوادث یاری‌گر باشند.

سوگ واقعی این است که این سوگ را فراموش کنیم و از اتفاقات مشابه جلوگیری نکنیم.

برای درک مشتری و شناخت نیازهای او و یا به عبارت دیگر گوش فرا دادن به صدای مشتری، روش‌های متفاوتی وجود دارد. از آن جمله می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:

1. بررسی بازار
2. بررسی روندهای صنعت/ بازار از این رو که این روندها شکل دهنده انتظارات آینده مشتریان هستند.
3. گروه‌های پانل که بازخورد کیفی بسیار خاص فراهم می‌آورد.
4. بررسی افراد غیرمشتری که محصولات رقبا را ترجیح می‌دهند.
5. بررسی مشتری از طریق فرم‌های بازخورد، پرسشنامه‌ها و مصاحبه‌ها.

 

QFD ابزاری برای انتقال صدای مشتری به فرآیند طراحی و توسعه محصول

نویسنده: علیرضا منصوری، شماره 3 فصلنامه شیخ بهایی، بهار 1382

 

استفاده از «بازی» برای یادگیری، پدیده تازه‌ای نیست. همیشه شنیده‌ایم که بچه باید بازی کند تا بزرگ شود و حین همین بازی‌ها است که زندگی کردن را تجربه می‌کند و می‌آموزد. از سوی دیگر همیشه می‌بینیم که افراد علاقه بیشتری به بازی و سرگرمی نشان می‌دهند تا کارهای جدی و مطالعه صرف برای یادگیری؛ لااقل افراد وقتی بازی می‌کنند زمان به کندی و سختی برای آن‌ها نمی‌گذرد و حتی در بسیاری از اشخاص متوجه گذر زمان نمی‌شوند.

نیک پلینگ (Nick Pelling) از همین اطلاعات ساده ایده گرفت و در سال 2002 مفهومی به نام گیمیفیکیشن (Gamification) ساخت که تا به امروز هر سال بر استفاده از آن افزوده می‌شود. گیمیفیکیشن از انگیزاننده‌های طبیعی استفاده می‌کند تا مخاطب را به حرکت درآورد که مهم‌ترین انگیزاننده همان بازی و تفریح است. در واقع می‌توان گیمیفیکیشن را اینگونه تعریف کرد: «استفاده از عناصر و تفکرات بازی‌گونه، در زمینه‌هایی که ماهیت بازی ندارند.» 

در واقع گیمیفیکیشن به ما کمک می‌کند که به بازی‌‌ها سمت و سوی مفید و یاددهنده بدهیم، به جای اینکه فقط سرگرمی باشند. البته اینطور نیست که بازی‌های ما هم جدی و خشک شوند، بلکه فعالیت‌های روزمره، کسل کننده و سخت تبدیل به فعالیت‌های جذاب و مفرح و بازی‌گونه می‌شوند.

از گیمیفیکیشن در حوزه‌های مختلفی استفاده می‌شود که پرکاربردترین آن‌ها عبارتند از «آموزش»، «سلامت»، «کسب و کار» و «تجارت». سعی می‌کنم به صورت مختصر و مفید با چند مثال شما را با این مفهوم بیشتر آشنا کنم. 

- به راحتی می‌توان با تبدیل محتوای آموزشی به بازی، سطح یادگیری را افزایش داد. این امر نه تنها برای دانش آموزان مفید و قابل استفاده است بلکه حتی شرکت‌های بزرگ نیز برای اینکه به کارکنان خود مهارت یا دانشی بیاموزند، بازی طراحی می‌کنند؛ به این شکل هم کارکنان استقبال بیشتری می‌کنند و هم مدیران از افزایش سطح مهارت آنان منفعت کسب می‌کنند. (در این ویدئو بیشتر با این کارکرد آشنا شوید.)

- شرکت نایک که در تولید لباس‌های ورزشی بسیار مشهور اس ت، از سنسورهایی در کفش‌های خود استفاده می‌کند که بوسیله آن می‌توانید تعداد قدم‌های خود در پیاده‌روی را روی پروفایل خود ببینید و در یک فضای اشتراکی با دوستانتان مقایسه کنید. در این میان از جوایز عموما غیرنقدی (مانند سکه و مدال که در همه بازی‌ها عرف است) استفاده می‌شود. همین رقابت باعث می‌شود که شما انگیزه بیشتری برای پیاده‌روی پیدا کنید تا میان دوستانتان اعتبار بیشتری کسب کنید. به همین راحتی شما یاد می‌گیرید که به سلامتی خود بیشتر اهمیت دهید و با پیاده‌روی بیشتر، کفش‌های بیشتری هم از نایک می‌خرید.

- شرکتی دیگر در صنعت پوشاک برای برندینگ خود، برنامه‌ای به نام «پرو مجازی» تولید کرده که در آن با استفاده از گوشی تلفن همراه می‌توانید لباس را در تن خود ببینید و کوتاهی و بلندی قسمت‌های مختلف لباس را تست کنید. استفاده از چنین برنامه‌ای که هم مبتنی بر گیمیفیکیشن و هم هوش مصنوعی است، حتی اگر باعث خرید واقعی لباس نشود، در دیده شدن نمانام (برند) آن شرکت تأثیر بسزایی خواهد داشت.

جالب است بدانید که 70 درصد از ۲۰۰۰ شرکت برتر جهان از این استراتژی به منظور بازاریابی محصولات و خدمات خود استفاده کرده‌اند و استفاده از آن روز به روز در حال افزایش است، به طوریکه حتی رشد آنرا با جوامع مجازی مقایسه می‌کنند.

 

در سن خوزه آمـریکا، عمارتی وجـود دارد با نام «عمارت وینچستر» که تمام شهرتش را مدیون چیزهای عـجیب‌ و غـریبی است کـه در مـعماری آن وجـود دارد. این عمارت توسط «سـارا وینچستر» ساخته شده و حاوی نکات بسیار جالب و آموزنده‌ای از چیزی‌ است‌ که باید آن را «عدم معماری» بنامیم. جدای‌ از‌ مـواردی چـون سقف‌های گردان، کف‌پوش‌های میناکاری شده، چلچراغ‌های نـقره و طـلا کـه هـر کـدام نشان‌دهنده خلاقیت‌های هـنری فـراوانی است، همه جای خانه شامل عجایب زیادی چون‌ درها‌ و پنجره‌هایی که رو‌ به‌ دیوار باز می‌شوند، راه پله‌هایی کـه بـه هـیچ جا ختم نمی‌شوند و تعداد بی‌شماری بخاری، راه پله، در و پنـجره اضـافی اسـت. پنجره سـاخته شـده در کف زمین، دودکشی که از چهار طرف زمین بلند‌ می‌شود‌ و ستون‌های وارونه و معکوس، و هنوز کسی نتوانسته است راز ساخته شدن عمارت وینچستر را پیدا کند.

آنچه بررسی این عـمارت را مهم می کند، تجسمی است‌ که می‌تواند‌ در رابطه با وضعیت اطلاعاتی و ارتباطی آن‌ها در ما ایجاد کند. عماراتی که هرچند ظاهری آراسته دارند‌ و هزینه و زمان زیادی جهت ایجاد آن‌ها صرف‌ شـده‌ اسـت، ولی‌ چون بر اساس معماری معینی بنا نشده‌اند، فاقد کاربری لازم است. نکاتی در رابطه با این گونه ‌عمارت‌ها قابل ‌‌توجه‌ هستند:

نبود راهبرد؛ نبود نقشه فنی؛ بی‌توجهی به نیازمندی‌های واقعی؛ زمان غیرمعقول؛ هزینه غیرمعقول؛ حضور نسل‌های‌ مـختلفی‌ از‌ سـبک‌ها و سیستم‌ها؛ غیر قابل توسعه؛ بسیار پیچیده.

اگر برای یک لحظه به سیستم‌های اطلاعاتی ‌سازمان‌های خودمان فکر کنیم، خواهیم دید که اغلب این سیستم‌ها دارای مشخصاتی مـشابه هـستند. بنابراین می‌توان‌ دید که سازمان‌های مـا‌ از‌ کـمبود چیزی رنج می‌برند که به حق «معماری سازمانی» خوانده می‌شود. 

کتاب «ساختن برای ماندن» اثر جیمز کالینز و جری پوراس در سال 1380 توسط نشر فرا و با ترجمه مهندس فضل الله امینی منتشر شد. نویسندگان کتاب با پژوهشی بر روی بیش از 1000 مدیر اجرایی، به 18 شرکت موفق و ماندگار رسیدند؛ شرکت‌هایی که می‌دانستند به کجا می‌روند و مسیر موفقیت آمیزی نیز طی کرده بودند. شرکت‌هایی مانند سونی، تری ام، امریکن اکسپرس، آی بی ام، اچ پی و جانسون اند جانسون.

ویژگی‌هایی که برای شرکت‌های موفق و ماندگار در نظر گرفته بودند، عبارت بود از:

- نقشی از خود در جهان بر جا گذاشته باشند.

- در صنعت خود جزو برترین‌ها باشند.

- بیزینس‌من‌ها و مدیران دانشمند و مطلع آن‌ها را قبول داشته باشند و تضمین کنند.

- چند نسل مدیر اجرایی را تجربه کرده باشند.

- بیش از 35 سال عمر کرده باشند.

- هنوز در لایه بنیان‌گذار نباشند.

- محصولات و خدمات مختلف با سیکل عمرهای متفاوت داشته باشند.

 

از نظر نویسندگان کتاب، 12 افسانه بی‌اعتبار در مورد شرکت‌های موفق وجود دارد:

1. لازمه راه اندازی شرکت‌های بزرگ، داشتن ایده‌های بزرگ است.

2. لازمه شرکت‌های آرمانی، رهبران کبیر، آرمان‌گرا و فرهمند است.

3. اولین و مهم‌ترین هدف شرکت‌های موفق سودآوری است.

4. شرکت‌های آرمانی همگی یک مجموعه مشترک از «ارزش‌های محوری» صحیح دارند.

5. تنها چیزی که ثابت است، تغییر است.

6. شرکت‌های معتبر و سودآور، بی‌خطر حرکت می‌کنند.

7. شرکت آرمانی برای کار کردن جایی است بی‌نظیر، بی‌نظیر برای همه.

8. پیشرفت شرکت‌های موفق مرهون برنامه‌ریزی راهبردی پیچیده و بی‌نظیر است.

9. برای ایجاد دگرگونی‌های بنیادی، شرکت‌ها باید مدیرعامل خود را از بیرون انتخاب و استخدام کنند.

10. فکر و ذکر شرکت‌های موفق غلبه بر رقباست.

11. نمی‌شود هم خدا را خواست و هم خرما را.

12. آرمانی شدن شرکت‌ها، اساسا مرهون بیانیه آرمان انتخابی آن‌ها است.

البته نویسندگان کتاب پس از آن واقعیت هر افسانه را هم برای خواننده شرح داده‌اند.

 

عناوین فصول کتاب:

فصل اول- بهترین بهترین‌ها

فصل دوم- ساعت‌سازی، نه ساعت‌گویی

فصل سوم- آن‌چه از سود مهم‌تر است

فصل چهارم- حفظ جهان‌بینی / مداومت در پیشرفت

فصل پنجم- هدف‌های بلندپروازانه

فصل ششم- فرهنگ‌های شبه دینی

فصل هفتم- انتخاب شایسته

فصل هشتم- مدیریت درون‌زا

فصل نهم- پیشرفت حد و مرز ندارد

فصل دهم- پایان آغاز

فصل یازدهم- انتخاب آرمان

 

* نسخه انگلیسی مخصوص کتابخوان‌ها را می‌توانید از اینجا با قیمت کمتر از 11 دلار دریافت نمایید. همچنین نسخه فارسی کتاب را می‌توانید از نشر فرا با قیمت 12500 تومان خرید کنید. نسخه الکترونیکی مخصوص آندروید را می‌توانید از فرا کتاب به صورت رایگان تهیه نمایید. همچنین می‌توانید نسخه پی‌دی‌اف خلاصه کتاب که توسط نشر فردا منتشر شده است را از اینجا دانلود نمایید.

 

در ساده‌ترین تعریف شرکت دانش بنیان شرکتی است که از دارایی‌های دانشی خود به عنوان منبع اصلی مزیت رقابتی استفاده می‌کند. در شرکت‌های دانش بنیان، سود نتیجه تجاری‌سازی ایده‌ها و نوآوری‌های جدید است که حاصل تعامل میان دارایی‌های فیزیکی و سرمایه‌های دانشی هستند. سرمایه‌های انسانی، ساختاری و رابطه‌ای به ترتیب مهم‌ترین سرمایه‌های یک شرکت دانش بنیان‌اند.

این شرکت‌ها معمولا با مشکل تأمین منابع مالی روبرو هستند و برای جذب و تأمین منابع مالی مدام در رقابتند. غالب نتایج و دستاوردهای شرکت‌های دانش بنیان از جنس نوآورانه و خلاق بوده و نیز نامشهود و دانشی است. بر این اساس موفقیت حال و آینده در رقابت بین سازمان‌ها تا حد کمی مبتنی بر تخصیص راهبردی منابع فیزیکی و مالی و تا حد زیادی مبتنی بر مدیریت راهبردی دانش و دارایی‌های دانشی خواهد بود. وظیفه اصلی مدیران در این سازمان‌ها فراهم نمودن محیط مناسب برای رشد و پرورش ذهن انسان در سازمان دانش بنیان است. 

 

آسیب‌زدایی از واحدهای تحقیق و توسعه سازمانی

نویسنده: مهشید قریب‌پور و دیگران، شماره 37 فصلنامه راهبرد توسعه، بهار 1393

بخش توسعه و تحقیق عموما اهداف زیر را مدنظر دارد:

- افزایش تولید، بهبود کیفیت، بالا بردن ارزش افزوده محصولات تولیدی.

- تولید محصولات جدید.

- رفع مشکلات مربوط به فرآیندهای تولید.

- حل مشکلات زیست محیطی به منظور حرکت در راستای توسعه پایدار.

- انتقال تکنولوژی پیشرفته منطبق با شرایط صنعتی و بومی نمودن آن در جهت کاهش وابستگی.

 

نقش تحقیقات و واحدهای تحقیق و توسعه در ارتقای بهره‌وری و بهبود کیفیت محصول

نویسنده: سید عارف حسینی، شماره 56 ماهنامه کار و جامعه، آبان و آذر 1383

هدف: هدف مقاله سنجش موانع موجود بر سر راه مدیریت دانش (KM) با در نظر گرفتن ابعاد فرهنگی و ملی متنوع و هم‌چنین درک چگونگی به کارگیری رسانه‌های اجتماعی به منظور کاهش چنین موانعی در برابر فرآیندهای مدیریت دانش در سازمان‌ها است.

طراحی / روش شناسی / رویکرد: این مقاله با مروری متمرکز بر ادبیات موجود آغاز می‌شود تا درکی از مفاهیم کلیدی در مدیریت دانش و فرهنگ ملی بدست دهد. به دنبال آن، دورنمایی از ابعاد اساسی فرهنگ ملی و موانعی که آن‌ها برای فرآیندهای مدیریت دانش ایجاد می‌کنند، ارائه شده است. در ادامه، مرور مختصری هم بر ویژگی‌های برخی از ابزارهای موجود در رسانه‌های اجتماعی شده است. در پایان نیز سه حوزه مدیریت دانش، فرهنگ ملی و رسانه‌های اجتماعی از نقطه نظر مفهومی به هم ربط داده شده‌اند تا تصویر روشنی از چگونگی قابلیت رسانه‌های اجتماعی برای غلبه بر موانع مدیریت دانش با ملاحظه ویژگی‌های فرهنگی خاص به دست آید.

یافته‌ها: فرهنگ ملی ابعاد چندگانه‌ای دارد و هر یک از این ابعاد می‌تواند به عنوان یک مانع قابل ملاحظه در مقابل مدیریت دانش در سازمان‌ها باشد. ابزار رسانه‌های اجتماعی از ویژگی‌های متعالی و غنی برخوردارند که می‌تواند در غلبه بر این موانع به کار آیند. گزینش صحیح ابزار رسانه‌های اجتماعی با ویژگی‌های خاص می‌تواند کمک کند تا مسائل ایجاد شده توسط ویژگی‌های فرهنگی خاص را کاهش دهد.

اصالت / ارزش: این مقاله سه حوزه مدیریت دانش، فرهنگ ملی و رسانه‌های اجتماعی را با هم ادغام می‌نماید؛ نشان می‌دهد که چگونه ابعاد فرهنگی متنوع ممکن است مانعی برای مدیریت دانش باشند. سعی مقاله به ویژه در این است تا ابزار رسانه‌های اجتماعی را برای رفع چنین موانعی با توجه به هر یک از ابعاد فرهنگ ملی به ما نشان دهد.

واژگان کلیدی:

وب 2، فرهنگ، مدیریت دانش، شبکه اجتماعی.

 

این مقاله در شماره 8 ماهنامه علمی تخصصی مدیریت رسانه منتشر شده است. می‌توانید مقاله را از اینجا دریافت نمایید.

 

این مقاله ترجمه‌ای است از مقاله‌ای با مشخصات زیر:

Overcoming cross-cultural barriers to knowledge management using social media

By: Deepa Ray

Journal of enterprise information management, Vol. 27 No. 1, 2014

اگر استراتژی یک فرآیند تکاملی است پس وجود دانش به عنوان یک نیروی محرکه می‌تواند مورد توجه باشد و یک سازمان باید دارای پایگاه داده‌های دانش باشد که از طریق تحلیل محیط خارجی دانش مورد نیاز به دست می‌آید و موجب تحقق چشم‌انداز می‌شود.

جدای از تحلیل محیط خارجی، سازمان‌های باید روابط بین کارکردهای کسب و کار و همچنین چگونگی ساختاربندی منابع سازمان در حمایت از این کارکردها را (برای مثال معماری منابع انسانی، معماری مالی، معماری تکنولوژی و غیره) ارزیابی کنند. در طول فرآیند تعیین روابط بین فرآیندهای کسب و کار، ضروری است که جریان اطلاعات نیز مشخص شود. در اصل فرآیند کسب و کار چیزی بیش از گسترش جریان اطلاعات نیست و تعیین جریان اطلاعات، استراتژیست‌ها را توانمند خواهد ساخت تا جریان و مبادله دانش را ارزیابی کنند. در این صورت است که دانش به عنوان یکی از عناصر حیاتی برای ارزیابی اثربخشی و کارآمدی پروفایل سازمانی (داخلی) و محیط خارجی به کار می‌رود، عنصری که نه تنها توانایی تدوین استراتژی کسب و کار را دارد، بلکه به عنوان زیربنای فرآیند تدوین استراتژی سازمان عمل می‌کند.

 

تأثیر فرهنگ سازمانی، ساختار سازمانی و انگیزش کارکنان بر پیاده سازی مدیریت دانش در سازمان

نویسنده: حسین وظیفه دوست و دیگران، شماره 52 فصلنامه پژوهش‌های مدیریت راهبردی، پاییز و زمستان 1391