پژوهشگروبلاگ شخصی قاسم صفایی نژاد

بهار شد، در میخانه باز باید کرد 

به سوی قبله عاشق، نماز باید کرد

نسیم قدس به عشاق باغ، مژده دهد

که دل ز هر دو جهان بی‌نیاز باید کرد

نوروزتان مبارک. ان شالله که در سال جدید ظهور مهدی موعود (عج) را جشن بگیریم.

سال ۹۸ با همه سختی‌های آن تمام شد. همه امیدواریم سال جدید سال خیر و برکت و خوشی و شادمانی باشد. هر چند که همه معتقدیم سال ۹۸ علیرغم همه سختی‌ها، جلوه‌های شکوهمندی از پیشرفت فرهنگ عمومی را شاهد بودیم. کمک مردمی در سیل، حضور مردمی در تقابل با دشمنی که با نامردی سردارمان را به شهادت رساند، مراعات و کمک مردم در مقابله با بیماری کرونا، ارتقای نظارت اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر،‌چه مردم با مردم و چه مردم با مسئولین و البته کمرنگ شدن دورویی و نقاق به نظرم نمونه‌هایی از این پیشرفت فرهنگ عمومی است. این پیشرفت‌ها معمولا در سایه ناملایمات و سختی‌ها تسریع می‌شود. اتفاقاتی که ملت ایران برای نقش آفرینی جهانی نیازمند این آزموده شدن‌ها است که به لطف خدا از آنها موفق بیرون خواهد آمد.

اما تفاوت سال ۹۹ با سال ۹۸ در چیست؟ 

سه نفر را فرض کنید که برایشان اتفاقات سخت مشابهی می‌افتد. نفر اول اراده می‌کند و با آن اتفاق مبارزه می‌کند و آن تهدید محیطی را به فرصت تبدیل می‌کند. نفر دوم آن اتفاق را جدی نمی‌گیرد و تمسخر می‌کند و نفر سوم افسردگی می‌گیرد و مدام از روزگار و زمانه شکایت می‌کند. سرنوشت هر کدام از این سه مشخص است. 

سال ۹۹ هم در صورتی خوب و همراه با خیر است که ما بخواهیم. تا ما مردم نخواهیم، پیشرفتی صورت نخواهد گرفت. «اراده» و ارتقای توانایی خود برای بهتر کردن اوضاع باید در تک تک بوجود بیاید و هر کدام هر وظیفه‌ای که داریم را بهتر از گذشته انجام دهیم.

امیدوارم که سال جدید، با غلبه فوری بر ویروس کرونا به شرایط عادی برگردد و شاهد اتفاقات خوب و خوشایند باشیم.

نورزتان باز هم مبارک.

تنها سه روز دیگر باقی مانده به سالروز انتشار بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی. بیانیه‌ای که پس از چهار دهه پر فراز و نشیب و همراه با فداکاری ملت ایران، قرار است ما را قدمی به سوی تحقق آرمان‌ها نزدیک‌تر کند.

بیانیه گام دوم به وضوح بیان می‌کند که تداوم انقلاب تا بی‌نهایت است. اینطور نبوده و نیست که انقلاب با پیروزی تمام شود. ایران پس از پیروزی انقلاب، ضربات سختی بخاطر غفلت عده‌ای خورد که فکر کردند حالا انقلاب پیروز شده است و کار تمام شده! چه مسئولین و چه مردم. تعدادی از مسئولینی که فکر کردند با پیروزی انقلاب، دشمنی دشمن تمام می‌شود و بخشی از مردمی که با وجود اینکه انقلاب کردند ولی فکر کردند حال در بامداد پیروزی باید به زندگی روزمره رو بیاورند و روزمرگی که بیماری خطرناک هر انقلابی است را ارزش دانستند.

البته لطف خدا و دست قدرت الهی با مردم یار بود. در طول این چهل و یک سال، هر بار به ما القا شد که دیگر وقت استراحت و آسایش است، حادثه‌ای باعث شد شور انقلابی زنده شود و هر زمان خمودگی و یأس سراغ مردم و فعالان انقلاب آمد، اتفاقی باعث شد که خودآگاهی انقلابی زنده شود. 

مرور کنیم تاریخ انقلاب‌مان را. مرور کنیم که در گام اول انقلاب، شهادت مطهری و بهشتی و باهنر و چمران و رجایی با همه سختی فقدان‌شان، چه برکاتی داشت تا بدانیم ۲ یوم الله تشییع پیکر شهید عزیزمان حاج قاسم سلیمانی و شکست ابهت نظامی آمریکا در منطقه، در سال اول گام دوم انقلاب اسلامی چه برکاتی می‌تواند داشته باشد.

می‌دانیم انقلاب وارد دومین مرحله خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی شده است. مرور کنیم نهادسازی‌ها و خدمات آنها در ابتدای انقلاب چه برکاتی داشت و فکر کنیم که سطح خدمات به مردم در گام دوم چگونه و چه میزان باید باشد و چه نهادسازی‌های جدیدی برای این سطح خدمات مناسب است و کدام نهادها دیگر کارکرد گذشته خود را ندارند؟

این درست است که باید گام اول انقلاب را مبتنی بر آرمان‌ها و خواسته‌های مردم ارزیابی کنیم اما حواسمان جمع باشد یک سال از گام دوم انقلاب هم سپری شد. مراقب باشیم گام دوم انقلاب، ضعف‌های گام اول را نداشته باشد در حالی که نقاط قوت آن را حفظ کند. ارزیابی گام دوم انقلاب را از همین حالا شروع کنیم. مایی که نسلی هستیم که باید بار مسئولیت گام دوم انقلاب را به دوش بکشیم و چند سال بعد به مردم و تاریخ پاسخگو باشیم. گامی که لزوما چهل ساله نیست و با تلاش بیشتر می‌توان زودتر به گام سوم رسید.

یک به یک رصد کنیم، فکر کنیم، حرکت کنیم و پیشرفت کنیم که در علم و پژوهش، در معنویت و اخلاق، در اقتصاد، در عدالت و مبارزه با فساد، در استقلال و آزادی، در عزت ملی و در بهسازی سبک زندگی راه‌های نرفته و دشوار بسیاری پیش رو داریم. 

در مورد تولید محتوا زیاد شنیده‌ایم و خوانده‌ایم؛ از تولید محتوای حرفه‌ای گرفته تا نیمه‌حرفه‌ای و مبتدی. سرویس‌های مختلف فضای مجازی و رسانه‌ای هم در بین مردم و نخبگان بسیار مورد کنکاش قرار گرفته‌اند. اما به یک نکته شاید کمتر توجه کرده باشیم. بارها شده که در مورد موضوعی تخصصی یا موضوعی که در زندگی روزمره به آن نیاز داریم، جستجو کرده‌ایم و به نتیجه مطلوبی نرسیده‌ایم. حال این محتوا ممکن است کتاب، مستند، فیلم سینمایی، پویانمایی یا سایر قالب‌های محتوایی باشد. موتورهای جستجو به ما نشان داده‌اند که انبار بزرگ اطلاعاتی که در جهان فراهم آمده است، هنوز به اندازه نیازهای بشر نیست و شاید بهتر است بگوییم آن اندازه که انسان فکر می‌کرد از نظر علمی پیشرفت کرده است، واقعیت ندارد. 

با توجه به رشد سرعت اینترنت در جهان طی سالیان اخیر و ارزان شدن آن، دغدغه اصلی در حال حاضر «تولید محتوا» است. ما با شاهراه‌های اطلاعاتی‌ای مواجهیم که در آن محتوا به اندازه کافی وجود ندارد. دنیا به نقطه‌ای رسیده است که باید برای فناوری‌های خلق شده، تولید محتوا کنیم! 

البته این بحث منافی بارش اطلاعاتی در دنیای رسانه‌های جدید نیست. ما همزمان هم مورد هجوم بارش اطلاعاتی هستیم و هم به تولید محتوا نیاز داریم، به دلیل اینکه بخش زیادی از این بارش اطلاعاتی یا مورد نیاز ما نیست یا خواسته ما نیست یا به پیشرفت ما کمکی نمی‌کند. ما نیازمند تولید محتوای غنی هستیم که در مواقع لزوم به آن دسترسی پیدا کنیم. از نگاه کارآفرینی هم این تولید محتواست که ارزش و ثروت بیشتری می‌آفریند؛ همیشه تولید کنندگان فیلم‌های سینمایی نسبت به تولیدکنندگان دوربین‌های فیلمبرداری سود بیشتری کسب می‌کنند!

ساختمان قدیمی روزنامه اطلاعات در حال واگذاری است. حاج آقا دعایی گفتند که فقط سرقفلی این ساختمان متعلق به موسسه اطلاعات هست و مالک نیستند اما اگر خریدار جدید قصد تخریب داشته باشد، باید از شهرداری و میراث فرهنگی مجوز بگیرد. این ساختمان قدیمی و خاطره انگیز نیاز به توجه و اهمیت بیشتری دارد و به نظرم همان تصمیم قبلی مبنی بر تبدیل شدن به موزه مطبوعات تصمیم عاقلانه‌ای بود. خاطرات زیادی مرتبط با این ساختمان وجود دارد که شاید یکی از مهم‌ترین آنها آتش گرفتن در ورودی ساختمان در کودتای ۲۸ مرداد است.