سیل: رویداد یا فرآیند؟
در یک دسته بندی، انواع خبرها به خبرهای رویدادمدار (Event - centered news) و خبرهای فرآیندمدار (Process- centered news) تقسیم میشوند. یونس شکرخواه در کتاب «خبر» خود در تعریف این اصطلاحات مینویسد:
خبرهای رویدادمدار: خبرهای مربوط به رویدادهای مشخص و معین یا موضوعاتی چون نشستها و آتشسوزیها که نقطه مقابل خبرهای فرآیندمدار هستند.
خبرهای فرآیندمدار: خبرهای پیچیدهای هستند که از یک گزارش یا مسئله مجرد و منفک، فراتر میروند تا درکی منظم، قاعدهمند و جامع را منتقل سازند؛ نظیر گزارشهای مربوط به پیامدهای عملکرد یک دولت.
سخن اینجا است که آیا وقوع سیل در رسانهها باید به عنوان یک خبر رویدادمدار نگریسته و پرداخته شود یا یک خبر فرآیندمدار؟ به نظر میرسد که پرداخت رسانهها به خصوص روزنامهها که جنبه تحلیلی بیشتری نسبت به خبرگزاریها دارند، شایسته یک رسانه حرفهای نبود. وجه غالب رسانهها پس از وقوع سیل از جنبه خبر رویدادمدار بوده است و بیشتر به تعداد کشتهها و مفقودیها و میزان خسارات وارده پرداخته شده است. حال آنکه سؤال اساسی این است که چرا؟
این سخن رئیس جمهور درست است که «حوادث طبیعی، یک اتفاق اجتنابناپذیر است.» اما آیا برای پیشگیری جهت کمتر شدن خسارات جانی و مالی نمیتوان اقداماتی انجام داد؟ آیا پس از وقوع سیل نمیتوان مدیریت بهتری جهت تسریع بسامانی امور کرد؟ البته که قطعا اقداماتی انجام شده است اما آیا این اقدامات در شأن نهادهای مسئول بوده است؟ آیا رندی رئیس جمهور و خود را در مقام مطالبهگر -به جای پاسخگو- دیدن و توصیههای چندگانه برای پیشگیری و اقدامات پس از سیل شایسته است؟ ناهماهنگی، بینظمی و سوءمدیریت در این حادثه مشهود بود؛ آیا رئیس جمهور دستوری برای یافتن کسانی که قصور و تقصیری داشتند یا حتی احیانا عمل شایسته تقدیری انجام دادهاند، صادر میکنند؟ اگر این اتفاق بیفتد، آیا فقط در تنبیه به افراد رده پایین پرداخته میشود و در تشویق به افراد رده بالا پرداخته میشود؟ آیا رئیس جمهور با مردم در میان میگذارند که نهادهای مسئول از جمله سازمان مدیریت بحران کشور، سازمان هواشناسی، جمعیت هلال احمر، راهداری و سایر نهادها کدامیک شایسته تقدیر و کدامیک کوتاهی کردهاند؟
و سؤال مهمتر اینکه: همیشه پس از هر حادثهای در کشور ما، همه میگویند این اتفاق باید موجب توجه بیشتر به این بخش و رفع کاستیها شود. آیا در این حادثه به حرف بسنده میشود یا واقعا برای کمتر شدن خسارات سیل، فکر و اقدامی انجام میگیرد؟