روش‌های تحقیق یکی از الزامات پژوهش‌های علمی در علوم مختلف است. بسیاری از صاحب‌نظران روش‌های تحقیق در علوم انسانی را متفاوت از علوم طبیعی می‌دانند، همان‌طور که بسیاری دیگر روش‌های تحقیق علوم طبیعی را در علوم انسانی کاربردی می‌دانند و دسته سومی معتقد به استفاده از هر دو روش هستند.
دکتر باقر ساروخانی از اساتید برجسته دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، در ۲ مجلد به مباحث مرتبط با «روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی» پرداخته‌اند:
– جلد نخست: اصول و مبانی
جلد دوم: بینش‌ها و فنون
کتاب با نثری روان و بلیغ نگاشته شده است و از مفصل‌بندی خوبی برخوردار است. فصول مختلف جلد اول و دوم این مجلد به شرح زیر است:
جلد اول: اصول و مبانی
بخش نخست: شناخت، علم و روش
فصل اول- شناخت و شیوه‌های آن
فصل دوم علم، هدف‌ها و کارکردهایش
فصل سوم- روش شناختی
فصل چهارم- انواع روش
بخش دوم: عناصر اساسی تحقیق
فصل اول- مفاهیم
فصل دوم- فرضیه‌ها
فصل سوم- متغیرها
فصل چهارم- طرح تحقیق
فصل پنجم- نمونه‌گیری
بخش سوم: روش‌های جمع آوری یا تنسیق اطلاعات
فصل اول- شاخص‌ها
فصل دوم- مصاحبه و انواع آن
فصل سوم- روش‌های اسنادی
فصل چهارم- تحلیل محتوا
فصل پنجم- مطالعات موردی
فصل ششم- تک‌نگاری
بخش چهارم: سنجش و اندازه‌گیری
فصل اول- مقیاس‌ها
فصل دوم- طیف‌ها
بخش پنجم: پردازش و تحلیل داده‌ها
فصل اول- کدگذاری
فصل دوم- جدول سازی
فصل سوم- فنون ترسیمی
فصل چهارم- تبیین و نظریه‌پردازی
جلد دوم: بینش‌ها و فنون
بخش اول: بینش‌ها و دیدگاه‌ها
فصل اول- تجربه‌گرایی
فصل دوم- روش تأویل
بخش دوم: عناصر اساسی پژوهش
فصل اول- شاخص‌سازی
فصل دوم- انواع نمونه‌گیری
فصل سوم- اعتبار و روایی
فصل چهارم- تحلیل جداول و کاربرد آن
بخش سوم: روش‌ها
فصل اول- روش‌های مقایسه‌ای
فصل دوم- روش‌های تاریخی
فصل سوم- گونه‌شناسی
فصل چهارم- تحلیل محتوا و کاربرد آن
فصل پنجم- مردم روش
بخش چهارم: فنون و ابزار
فصل اول- همبستگی جزیی و ضریب تأثیر
فصل دوم- پانل، جداول تبدیل و احتمالات تغییر
فصل سوم- مدل‌های علّی
فصل چهارم- شبیه‌سازی
این کتاب دو جلدی به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی منتشر شده است.