در دنیای امروز، استریم بازی‌ها به یکی از پرطرفدارترین و پویاترین شکل‌های سرگرمی دیجیتال تبدیل شده است. این صنعت نه تنها تجربه بازی را برای بازیکنان تغییر داده، بلکه نحوه تماشای بازی‌ها و تعامل با جامعه گیمینگ را نیز دگرگون کرده است. در این یادداشت، به بررسی تاریخچه استریم بازی‌ها، بازی‌های محبوب، مخاطبان، مدل‌های درآمدی و وضعیت رشد آن در ایران و جهان می‌پردازم.
استریم بازی چیست؟
استریم بازی به معنای پخش زنده گیم‌پلی بازی‌های ویدئویی از طریق اینترنت است. در این فرآیند، بازیکنان یا استریمرها بازی خود را به‌صورت زنده برای مخاطبان پخش می‌کنند و اغلب با آن‌ها تعامل دارند. این تعامل می‌تواند شامل چت زنده، پاسخ به سؤالات و حتی بازی کردن با مخاطبان باشد. پلتفرم‌هایی مانند Twitch، YouTube Gaming و در ایران آپارات گیم بستر این ارتباط را فراهم می‌کنند.
تاریخچه استریم بازی‌ها
استریم بازی‌ها در اوایل دهه ۲۰۱۰ با ظهور پلتفرم Twitch آغاز شد. پیش از آن، بازیکنان ویدئوهای ضبط‌شده از بازی‌های خود را در یوتیوب منتشر می‌کردند. با افزایش سرعت اینترنت و دسترسی گسترده‌تر به پهنای باند، امکان پخش زنده فراهم شد و استریم بازی‌ها به سرعت به یک پدیده جهانی تبدیل شد.
مهم‌ترین بازی‌هایی که استریم می‌شوند
بازی‌هایی که دارای گیم‌پلی جذاب، رقابتی و قابلیت تعامل بالا هستند، بیشترین مخاطب را در استریم‌ها دارند. برخی از محبوب‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
- Fortnite (فورتنایت): بازی بتل رویال که با گیم‌پلی سریع و رقابتی خود، میلیون‌ها بازیکن و بیننده را جذب کرده است.
- League of Legends (لیگ آو لجندز): بازی استراتژیک و چندنفره آنلاین که در مسابقات ورزش‌های الکترونیک جایگاه ویژه‌ای دارد.
- Minecraft (ماینکرفت): بازی خلاقانه و سندباکس که به بازیکنان امکان ساخت و ماجراجویی در دنیایی بی‌نهایت را می‌دهد. سندباکس (sandbox) یک ژانر بازی ویدئویی است که در آن بازیکن آزاد است تا داستان خودش را در بازی خلق کند و کنترل کامل بر روی کاراکتر بازی داشته باشد؛ در برخی مواقع نیز کنترل محیط اطراف کاراکتر هم در دست بازیکن است.
- Call of Duty (کال آو دیوتی): سری بازی‌های تیراندازی اول شخص که همواره در صدر بازی‌های محبوب قرار دارند.
- Dota 2 (دوتا ۲): یکی از بازی‌های محبوب در سبک MOBA که در مسابقات بین‌المللی نیز حضور چشمگیری دارد. موبا یک نوع بازی راهبردی است که در آن بازیکن کنترل یک شخصیت در یک تیم را در دست دارد که در رقابت مقابل تیم دیگری از بازیکنان است.
استریمرها چه کسانی هستند؟
استریمرها افرادی هستند که بازی‌های خود را به‌صورت زنده پخش می‌کنند و با مخاطبانشان تعامل دارند. آن‌ها معمولاً دارای شخصیت‌های تعاملی و مهارت‌های بالایی در بازی هستند. سن استریمرها عموماً بین ۱۸ تا ۳۵ سال است، اما افراد در رده‌های سنی مختلف نیز در این حوزه فعالیت می‌کنند.
مخاطبان استریم‌ها چه کسانی هستند؟
بیشترین بخش مخاطبان استریم‌ها را جوانان و نوجوانان بین ۱۳ تا ۳۰ سال تشکیل می‌دهند. این گروه سنی به دلیل آشنایی با فناوری و علاقه به بازی‌های ویدئویی، بیشترین تعامل را با استریم‌ها دارند.
مدل‌های درآمدی استریم بازی‌ها
استریمینگ بازی‌ها می‌تواند منبع درآمدی قابل‌توجه برای استریمرها باشد. مدل‌های درآمدی اصلی عبارت‌اند از:
- اشتراک‌ها (Subscriptions): مخاطبان با پرداخت مبلغی ماهانه، از مزایایی مانند محتوای انحصاری و حذف تبلیغات بهره‌مند می‌شوند.
- اهداها (Donations): مخاطبان می‌توانند به‌صورت مستقیم به استریمرها کمک مالی کنند.
- تبلیغات: نمایش تبلیغات در حین استریم که از طریق پلتفرم‌ها مدیریت می‌شود.
- اسپانسرشیپ و همکاری با برندها: استریمرها با تبلیغ محصولات و خدمات شرکت‌ها درآمد کسب می‌کنند.
- فروش محصولات جانبی: مانند فروش کالاهای مرتبط با برند شخصی استریمر.
رشد جهانی استریم بازی‌ها
در سال‌های اخیر، استریمینگ بازی‌ها در سطح جهانی رشد چشمگیری داشته است:
- افزایش تعداد استریمرها و مخاطبان: تعداد استریمرهای فعال در پلتفرم توییچ از ۲ میلیون نفر در سال ۲۰۱۶ به بیش از ۱۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۳ رسیده است.
- گسترش پلتفرم‌ها: علاوه بر توییچ، پلتفرم‌های دیگری مانند یوتیوب گیمینگ و فیسبوک گیمینگ نیز محبوبیت زیادی کسب کرده‌اند.
- رشد ورزش‌های الکترونیک (Esports): مسابقات حرفه‌ای با جوایز بزرگ، توجه بسیاری را به صنعت استریمینگ جلب کرده است.
وضعیت استریم بازی‌ها در ایران
در ایران نیز استریمینگ بازی‌ها در حال رشد است، اما با چالش‌هایی مواجه است. بیشتر چالش‌ها، چالش‌های زیرساختی، زمینه‌ای و قانونی است که باید برای آن تصمیم مناسبی اتخاذ کرد.
- رشد تعداد استریمرها و مخاطبان: پلتفرم‌های داخلی مانند آپارات گیم به استریمرهای ایرانی امکان فعالیت می‌دهند و تعداد مخاطبان نیز در حال افزایش است.
- چالش‌های زیرساختی: سرعت و کیفیت اینترنت، محدودیت‌های دسترسی به پلتفرم‌های بین‌المللی و مسائل مالی از موانع اصلی توسعه این صنعت در ایران هستند. همچنین فقدان سیاست‌ها و قوانین شفاف در مورد استریم‌های بازی چه در داخل کشور و چه در تعامل با سایر کشورها جزو چالش‌های اساسی است.
- فرصت‌ها و پتانسیل‌ها: جمعیت جوان و علاقه‌مند به فناوری، پتانسیل بالایی برای رشد استریمینگ در کشور فراهم کرده است.
- استریمینگ بازی‌ها به یکی از مهم‌ترین شکل‌های سرگرمی دیجیتال در جهان تبدیل شده است. این صنعت با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و توسعه فرهنگی، تأثیر قابل‌توجهی بر جامعه داشته است.
با وجود پیشینه فرهنگی و تمدنی غنی، ایران هنوز سهم قابل‌توجهی در این صنعت در سطح جهانی ندارد. با وجود اینکه ایران جزو قدیمی‌ترین‌های جهان در عرصه فرهنگ و داشتن کهن‌الگوها و البته بازی‌های جهان است و همچنین دنیای دیجیتال با استقبال نوجوانان و جوانان همراه است اما فقدان سیاستگذاری و قانون‌گذاری، حتی سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فنی را معطل کرده است. متأسفانه حتی نمی‌دانیم که نظرات اندیشمندان در مورد اصل ورود یا عدم ورود به این صنعت یا شیوه تعامل و میزان آن چیست و درباره آن بلاتکلیفی جدی وجود دارد.
آیا شما هم تجربه‌ای در زمینه استریمینگ بازی‌ها دارید؟ نظرات و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.