از دیرباز یکی از ویژگی‌ها و خصلت‌های ایرانیان، علاقه آنان به فرهنگ و هنر بوده است. علاقه‌ای که نه روزی در معماری و روزی در شعر جستجو شود، بلکه علاقه‌ای که روزگاران متمادی در زندگی ایرانیان جاری است. ایران پس از اسلام نیز از این حیث سرآمد سایر ملل اسلامی است.
یکی از مهم‌ترین ساحات فرهنگ -چه فرهنگ عمومی و چه صنایع فرهنگی و خلاق- عرصه کتاب و کتابخوانی است. نیکلاس کار می‌نویسد: «کتاب تنها عامل دگرگونی آگاهی بشر در سال‌های پس از اختراع چاپ نبوده است. بسیاری از فناوری‌ها و روندهای اجتماعی و جمعیت‌شناختی دیگر هم نقش مهمی ایفا کرده‌اند اما کتاب در مرکز تمام این تغییرات بوده است*».
باور دارم مردم ایران هنوز علاقه به کتاب را نسل به نسل پرورش می‌دهند و برخلاف آنچه محافل روشنفکری و بعضا محافل حزب اللهی با تبختر «دوری مردم از کتاب» می‌دانند، خیالی بیش نیست. صنعت نشر و کتاب، مؤلفه‌های گوناگون و بازیگران مختلفی دارد که یکی از آنان مردم هستند؛ کم و کاستی‌ها در سایر بخش‌ها را به نام دیوار کوتاه‌تر زدن، شرط انصاف نیست. اگر دوری مردم از کتاب وجود هم داشته باشد، مقصران بزرگتری وجود دارند که باعث این وضعیت شده‌اند.
نمونه کوچکی از علاقه مردم به کتاب را در مسابقه داستان نویسی خودنویس دیدیم. نشر جام جم بدون سابقه‌ای در حوزه داستان نویسی، پس از چند سال تعطیلی، فراخوانی محدود برای داستان بلند، آن هم مخصوص قلم‌اولی‌ها داد. در مدت اندک چند ماهه، ۴۵۹ داستان بلند به نشر جام جم رسید در حالی که برخی از فعالان نشر، دریافت ۵۰ داستان بلند از مردم در همان مدت را شاهکار می‌دانستند.
حال دوباره بهانه‌ای پیدا شده برای آنکه علاقه مردم به کتاب و کتابخوانی ظاهر شود. استاد و برادر عزیزم، دکتر امین متولیان، به همراه سایر دوستان و برادران در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور موفق شدند بزرگترین کتابخانه کشور را در مشهد برای مردم تأسیس کنند. استقبال مردم از افتتاح این کتابخانه در روز اول هر چند مایه امید است اما همه کار نیست؛ مطمئنم با ساخت و تجهیز و روزآمدی کتابخانه‌ها و البته تصحیح نظام مدیریت محتوا در عرصه نشر، روزهای روشنی در انتظار است.
-----------------------------
* کتاب کم‌عمق‌ها؛ اینترنت با مغز ما چه می‌کند؟
امروز اسامی نفرات برتر مسابقه داستان نویسی خودنویس را اعلام کردیم. (+) چند روز قبل جلسه ۵ ساعته با حضور داوران مسابقه داشتیم تا واقعا ۲۰ نفری که بیشترین شایستگی را برای ورود به مرحله بعد دارند را شناسایی کنیم. بعضا رقابت‌ها خیلی نزدیک بود و برای حذف برخی از آثار همه ناراحت بودیم. آثاری که هم موضوع و ایده خوبی داشتند و هم قلم مستعدی اما مجبور بودیم به هر حال از بین همه آثار، ۲۰ اثر را انتخاب کنیم. از همه داوران محترم که با وجود کمبود زمان، تمام انرژی و دقت خود را مصروف انتخاب بهترین‌ها کردند از همینجا اعلام سپاسگزاری می‌کنم.
انتخاب این ۲۰ اثر و تقویت آنها در مرحله کارگاه داستان نویسی را مژده‌ای می‌دانیم به همه کسانی که آرزوی نویسنده شدن دارند و نیاز به انگیزه‌ای برای حمایت؛ حال چه حمایت آموزشی باشد و چه حمایت انتشار اثر و چه حمایت تبلیغاتی.
به جز این ۲۰ نفر، بیش از ۲۰۰ نفر دیگر نیز -با توجه به امتیاز داوران محترم مسابقه- تا حد ممکن حمایت خواهند شد. حمایتی که شاید بدون جایزه ویژه مسابقه باشد ولی در حد توان و تمایل شرکت کنندگان بزرگوار، بتوانیم قدم به قدم آنها را به انتشار اثر که حتما ارزشمند است، نزدیک کنیم.
به جز این ۲۰۰ نفر، تمام شرکت کنندگان در مسابقه خودنویس را جزیی از خانواده نشر جام جم می‌دانیم و حتما ارتباط‌مان با آنها را حفظ خواهیم کرد. برای آنها هم از هر نقطه‌ای از ایران عزیز باشند، برنامه‌هایی طراحی کرده‌ایم.
پس از اعلام نتایج، چند نفری ابراز ناراحتی و ناامیدی کردند و برخی تصور کردند که استعداد کافی برای برنده شدن نداشتند؛ سعی کردم به نظر چند نفر از این بزرگواران به نمایندگی از همه خودنویسی‌ها پاسخ دهم تا مابقی نظرات هم روابط عمومی نشر پاسخگو باشد. انتخاب نشدن در یک مسابقه با ظرفیت محدود تعداد برندگان حتما آخر دنیا نیست و جای ناامیدی و ناراحتی وجود ندارد. باید همه با هم تلاش کنیم و روز به روز بهتر شویم. ما در نشر جام جم، برنامه‌های مفصل برای مشارکت مردم در بیشتر حوزه‌های نشر طراحی کرده‌ایم.
----------------------------------------------
پ.ن: پویش کتابخوان مجازی انقلاب اسلامی برای معرفی ویدئویی کتاب با موضوع انقلاب اسلامی توسط مردم توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و با مشارکت نشر جام جم ایجاد شده است. پیشنهاد می‌کنم در این پویش هم شرکت کنید، شاید یکی از برندگان آن شما باشید.
