محصولات فرهنگی و زبان برای توسعه به هم نیازمندند. برای توسعه زبان فارسی، نیازمند بین المللی شدن محصولات فرهنگی هستیم.
«لغت‌نامه انگلیسی آکسفورد» در بیانیه‌ای اعلام کرد: «همگی ما بر فراز موج کره‌ای سوار هستیم که آن را نه تنها در فیلم، موسیقی و مد بلکه با توجه به اضافه شدن کلماتی با ریشه کره‌ای به نسخه جدید «لغت‌نامه انگلیسی آکسفورد» در زبان‌مان هم مشاهده می‌کنیم.»
* کره‌ای‌ها از کلمه «hallyu» برای توصیف این پدیده، یعنی محبوبیت صنعت سرگرمی کره جنوبی در آسیا و بخش اعظمی از جهان استفاده می‌کنند.
** «هانبوک» (hanbok)، «بولگوگی» (bulgogi) و «کیمچی» (kimchi) از کلمات کره‌ای محسوب می‌شوند که در نسخه جدید لغت‌نامه آکسفورد به چاپ رسیده‌اند.
«بهشتی، مظلوم زیست و مظلوم مرد.» جمله‌ای که بارها از امام خمینی (ره) نقل شده است و تقریبا همه ما شنیده‌ایم. اما به همین‌جا نباید بسنده کنیم. بهشتی مظلوم مانده است. بهشتی یک شخص نبود که با رفتن او، دوران او تمام شود. بهشتی نماد یک مسلمان عاشق عاقل بود. انسانی که هدف را درست می‌شناخت، ابزارهای شرعی رسیدن به اهداف را می‌یافت و برای محقق کردن اسلام در جامعه، آنچنان با شور آرام نشدنی اقدام می‌کرد که جای خالی چنین شخصیتی را کماکان حس می‌کنیم.
پنج سالی می‌شود که مشغول مطالعه در مورد تفکرات ایشان هستم و تقریبا تمامی کتب منتشر شده از ایشان را خوانده‌ام. او را انسانی با تفکر عمیق یافته‌ام که هنرش ایجاد تشکیلات و تیم برای پیاده سازی آن تفکرات در جامعه بود؛ نه از آن دسته اندیشه‌ها که در اتاق‌ها و پستوها تا سال‌ها باقی بماند تا کسی آن را بیابد و بخواهد اجرا کند.
این کار تشکیلاتی و بلندمدت و انسان‌ساز او بود که، ریچارد کاتم مأمور ویژه سفارت آمریکا در ایران، طی دو نامه قبل از خروج شاه از ایران، بهشتی را «ژنرال اصلی انقلاب خمینی» می‌داند و تأکید می‌کند امثال طالقانی، منتظری و رفسنجانی رهبران افتخاری هستند. او جلوتر از بقیه، همیشه سعی می‌کرد به حرف‌های خود عمل کند و هر آنچه که پیش از انقلاب می‌گفت را پس از انقلاب نیز اجرا نماید. اگر قبل از انقلاب، می‌گفت بین زمامدار جامعه و مردم هیچ واسطی نباید وجود داشته باشد، پس از انقلاب هم میان مردم بود. اگر تأکید می‌کرد به مدیریت زمان و نظم در کارها، پس از گرفتن مسئولیت هم همین رفتار از او دیده شد و شعارش این بود: سال‌ها به مردم از حکومت پیامبر و امیرالمومنین گفته‌ایم، حالا وقت عمل است.
این کار تشکیلاتی و بلندمدت، به عنوان صرفا یک آدم اجرایی هم نبود. او صاحب فکر و اندیشه بود و با توجه به دانش و تجربه‌ای که آموخته بود، در قامت یک رهبر فکری درخشان بود. مباحثات او با سایر حلقه اول انقلاب و همچنین مناظرات او با سایر جریانات، سرآمدی او را نسبت به سایرین نمایان می‌کند. پیشرویی که هنوز هم مخالفان و دشمنان، اجازه شناخت کامل او را به ما نمی‌دهند و در این زمینه دچار نقصان جدی هستیم.
نوروز امسال بود که فرصتی یافتم و مستند ترور سرچشمه به کارگردانی محمدحسین مهدویان را دیدم. پیشنهاد می‌کنم این مستند را ببینید. البته این مستند، زندگی‌نامه شهید بهشتی نیست و در مورد شب ترور ایشان در سرچشمه است. شخصیت‌های مختلفی در این مستند حضور دارند. از وزیر و وکیل تا مسئول گشت آن شب در آن محله. به نظرم مستند، اثر قابل تأملی است، هر چند که دور از خطا نیست.
یک سوال که دو نفر از نجات یافتگان حادثه هفتم تیر به آن جواب می‌دهند، پاسخ جذابی دارد:
- آخرین جمله‌ای که شهید بهشتی قبل از انفجار گفتند چه بود؟
+ بوی بهشت می‌آید. شما هم استشمام می‌کنید؟
و سپس انفجار...
------------------------------------------
پ.ن: قبلا ۴۳ پست با برچسب #شهید_بهشتی در وبلاگم منتشر شده است که یا در مورد ایشان است یا گزیده‌ای از اندیشه‌ها و سخنان ایشان. پیشنهاد می‌کنم آنها را هم بخوانید.
۱. در این سال‌ها یاد گرفته‌ام که مرید هیچ شخصی نباشم. شخص‌پرستی را مترادف طاغوت‌پروری می‌دانم و سعی می‌کنم در دام آن گرفتار نشوم.
۲. در این سال‌ها تجربه کرده‌ام که بخش قابل توجهی از مسائل کشور به دولت گره خورده است. رویکرد دولت و اراده دولت برای حل مسائل، مهم است؛ البته که حتما این مهم، حتی نیمی از کار نیست و شرایط زمینه‌ای و مداخله‌ای دیگر و بازیگران پرقدرت دیگری نیز وجود دارند.
۳. در این سال‌ها سعی کرده‌ام با باورهایم زندگی کنم. با همه نقدی که به اعضای شورای نگهبان و تصمیمات‌شان دارم، به دلیل اینکه «ولی فقیه» زمانه شرکت در انتخابات را واجب عینی می‌داند در انتخابات شرکت خواهم کرد؛ آن هم ولی فقیهی که طی دو دهه گذشته که اوضاع سیاسی کشور را درک کرده‌ام، آینده‌نگری، جامع‌نگری و هوشمندی او بر من ثابت شده است.
۴. مشارکت حداکثری مردم در انتخابات را مبارزه با طمع بیگانگان به کشور می‌دانم و به نظرم با همه ایرادات، راه حل مشکلات را باید در درون خودمان بجوییم.
۵. ای کاش نامزدها، حلقه اصلی چند نفره خود را اعلام می‌کردند تا راحت‌تر مقایسه می‌کردیم.
۶. بین گزینه‌های موجود، تسلط یکی از کاندیداها به مسائل کشور را بیشتر از بقیه دیدم. او را دارای برنامه برای حل مسائل دیدم و حائز اراده برای اجرای این برنامه. رویکرد او برای مدیریت کشور را بهتر از بقیه می‌دانم اما اینکه عملکرد او چه می‌شود را نمی‌توانم حدس بزنم؛ اینکه چقدر می‌تواند تیم خوبی جمع کند، چقدر می‌تواند تقوای سیاسی خود را ادامه دهد، چقدر می‌تواند موانع ایجادی باند قدرت و ثروت را کنار بزند و.... نیاز به ادامه همراهی مردم با او دارد و تفضل الهی.
۷. از نامزدی که اطرافیان همه‌رنگی دارد و تسلطی بر مباحث ندارد و به دفعات برایش تصمیم‌سازی می‌شود، نگرانم؛ هر چند خودش آدم خوب و قاطعی باشد ولی قاطعیت در چیزی که به آن علم نداری، خطرناک‌تر است.
۸. صرفنظر از اینکه طی روزهای آینده چه کسانی به نفع چه کسانی انصراف می‌دهند، امیدوارم نتیجه انتخابات به نفع مردم و انقلاب آنها شود.
خداروشکر امروز تفاهم نامه همکاری نشر صاد با دانشگاه تهران امضا شد. این تفاهم نامه زمینه‌های همکاری را در ۱۵ سرفصل کلی تعریف کرده است که ان شالله به خروجی‌های خوب و موثر خواهد رسید.
به فضل الهی امیدوارم که این مسیر به جز برکاتی که مفاد این تفاهم نامه دارد، موجبات رشد و استحکام پیوند صنایع خلاق و دانشگاه باشد تا بتوانیم با پیوند «ظرفیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه و البته نخبگان آنها» و «ظرفیت‌های عملیاتی و انسانی صنایع خلاق» آثار مثبت آن را در جامعه شاهد باشیم.
خبر مربوط به امضای این تفاهم نامه را از اینجا بخوانید.
-----------------------------------
پ.ن: امروز افتتاحیه مسابقه بزرگ خودنویس در سال سوم هم با حمایت دانشگاه تهران، معاونت فضای مجازی صداوسیما، رادیو ایران و خبرگزاری مهر برگزار شد.
-----------------------------------
از همه بزرگانی که در این جلسه شرکت کردند هم تشکر می‌کنم: جناب آقای دکتر زارع (معاون فرهنگی دانشگاه تهران)، جناب آقای دکتر محمدزاده (رییس رادیو ایران)، جناب آقای دکتر رمضانی (نایب رییس هیات مدیره صاد)، جناب آقای شجاعیان (مدیرعامل خبرگزاری مهر)، جناب آقای دکتر پاکروان، جناب آقای شرفی خبوشان، جناب آقای فلاح هاشمی و سرکار خانم لواسانی تشکر می‌کنم.
این یادداشت در خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) منتشر شده است.
استفاده از رسانه‌های نوین در همه جهان رو به رشد است و نقش انواع رسانه‌های نوین و فناوری‌های مرتبط با آن روز به روز در زندگی مردم بیشتر می‌شود. امروزه بازی‌های ویدئویی و آنلاین، ویدئوهای درخواستی، رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها در صدر مصرف رسانه‌ای مردم قرار دارند. فان دن‌برگ مصرف رسانه‌ای را مجموع استفاده فردی یا گروهی از رسانه‌های سرگرمی و اطلاعاتی می‌داند که فعالیت‌هایی از قبیل تعامل با رسانه‌های نوین، خواندن کتاب و مجله، تماشای تلویزیون و فیلم و گوش کردن رادیو را شامل می‌شود. سوال جدی این است که چه میزان از این مصرف رسانه‌ای به فضای مجازی منتقل شده است؟ و این تغییر چه تأثیری روی جامعه بشری می‌گذارد یا گذاشته است؟
دانشمندان عرصه سواد رسانه‌ای معتقدند که بیشتر وقت مردم در فضای مجازی به محتواهای سطحی و کوتاه سپری می‌شود و مردم کمتر از رسانه‌های عمیقی چون کتاب و سینما بهره می‌برند. این امر در میان مدت منجر به سطحی شدن تفکر مردم خواهد شد و نهایتا بی‌ثباتی جامعه را در پی خواهد داشت. صاحبنظران راهکار حل این مسئله را مدیریت مصرف محتوا از سوی مردم و استفاده بیشتر از محتوای عمیق می‌دانند.
در میان رسانه‌های عمیق، حتما «کتاب» جایگاه ویژه‌ای دارد. نیکلاس کار، نویسنده کتاب «کم‌عمق‌ها» در این کتاب می‌نویسد: «کتاب، تنها عامل دگرگونی آگاهی بشر در سال‌های پس از اختراع چاپ نبوده است. بسیاری از فناوری‌ها و روندهای اجتماعی و جمعیت شناختی دیگر هم نقش مهمی ایفا کرده‌اند اما کتاب در مرکز تمام این تغییرات بوده است.»
همه می‌دانیم که اوضاع صنعت نشر به طور کلی و سرانه مطالعه مردم به طور خاص، هر چند از میانگین جهانی بهتر باشد اما در شأن و درخور کشوری فرهنگی مانند ایران نیست. شاید اگر ایران دچار استعمار چند صد ساله نمی‌شد، امروز کتابخوانی در ایران بسیار جدی‌تر دنبال می‌شد؛ اما فارغ از گذشته، به هر حال باید فکری به حال آینده کرد.
کتاب الکترونیک راه حلی است که به نظر نگارنده می‌تواند مصرف محتوا در ایران راه بهبود بخشد، البته با فراهم آمدن خط مشی‌های صحیح، زیرساخت‌های کافی و قوانین درست و شفاف.
بازار کتاب‌های الکترونیک سریع‌ترین خرده بازار در حال رشد در صنعت چاپ و نشر کتاب در سراسر جهان است. گزارش‌های مؤسساتی مانند ویسخنبارت، BISG و IPA حاکی از رشد میانگین سالیانه ۳۰ درصدی این بازار در جهان طی ۱۲ سال گذشته و سهم حدود ۲۸ درصدی آن از کل بازار نشر است. این در حالی است که سهم ناشرانی که به صورت الکترونیک هم کتاب خود را منتشر می‌کنند حدود ۷۳ درصد است و درآمدی که از راه دیجیتال برای صنعت نشر فراهم می‌شود، بیش از ۵۰ درصد برآورد می‌شود. گزارشی که سال گذشته در مورد پایان سال ۲۰۱۷ منتشر شد، نشان می‌داد که آمریکا با ۲۴ و نیم درصد، چین با ۲۳ و نیم درصد و انگلستان با ۱۸ و ۶ دهم درصد ضریب نفوذ در میان مردم در صدر کشورهای این عرصه قرار دارند.
با توجه به جمعیت جوان و تحصیلکرده کشورمان، انتظار می‌رود طی سالیان آینده رشد جدی بازار کتاب الکترونیک را در ایران شاهد باشیم، به شرط آنکه برنامه جدی برای آن داشته باشیم. البته این رشد طی چند سال گذشته هم در کشورمان وجود داشته است اما به دلایل مختلف نتوانسته‌ایم همگام با کشورهای توسعه یافته جهان پیش برویم. در خوشبینانه‌ترین حالت، سهم خرده بازار کتاب الکترونیک در ایران به ۵ درصد از کل صنعت نشر می‌رسد که در این مهم، شرایط یک سال اخیر در گرانی کاغذ و بیماری کرونا هم تأثیر جدی داشته‌اند.
نگارنده معتقد است که جامعه ما، اعم از مسئولین، فعالان حوزه نشر و مردم، باید فارغ از شرایط تحمیلی مانند گرانی کاغذ و بیماری کرونا، به کتاب الکترونیک به چشم یک فرصت تاریخی نگاه کنند؛ چرا که در سبک جدید زندگی مردم که کمتر وقت‌های مطالعه طولانی مدت وجود دارد، این دستگاه‌های دیجیتال مانند موبایل، تبلت و لپ تاپ هستند که همیشه با مردم همراهند و می‌توانند زمان‌های مرده آنها را بهینه کنند.
برای این توسعه حتما چالش‌هایی پیش رو است که بسیاری از آنها با چالش‌های صنعت نشر یکسان است و برخی از آنها مخصوص کتاب الکترونیک است. در این یادداشت از چالش‌های مشترک صرفنظر می‌شود و مهم‌ترین چالش‌های مخصوص کتاب الکترونیک ارائه می‌شود:
- عدم شناخت کتاب الکترونیک:
مزایای کتاب الکترونیک برای طرف‌های مختلف صنعت کتاب الکترونیک ناشناخته است. به طور مثال ناشران در مورد شیوه‌های جدید انتشار طی سالیان اخیر ابهاماتی داشته‌اند. عموم آنان فکر می‌کردند که کتاب الکترونیک یعنی یک فایل پی‌دی‌اف که به راحتی در فضای مجازی به صورت رایگان در اختیار مخاطبان قرار می‌گیرد و درآمد آنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر هم هر چند ناشران نسبت به گذشته شناخت بیشتری نسبت به این عرصه پیدا کرده‌اند اما هنوز هم ناشران بسیاری هستند که فکر می‌کنند انتشار الکترونیک کتاب در پلتفرم‌های قانونی، باعث کاهش فروش کتاب کاغذی آنان می‌شود؛ این در حالی است که همه پژوهش‌ها در دنیا حاکی از عدم تأثیر منفی فروش کتاب الکترونیک بر کتاب کاغذی است.
از سوی دیگر کتاب‌خوانان به دلیل انسی که با کتاب کاغذی داشته‌اند، عموما در مقابل مصرف کتاب الکترونیک به بهانه‌های مختلفی مانند این که فونت کتاب الکترونیک ریز است یا نور نمایشگر موبایل چشم ما را اذیت می‌کند و ... مقاومت می‌کنند. حال آنکه حتی اگر دستگاه‌های کتابخوان -که از فناوری جوهر الکترونیک استفاده می‌کنند و صفحه بدون نور در اختیار مخاطب قرار می‌دهند- را کنار بگذاریم، کتاب الکترونیک در فرمت‌های جدید اصلا ریز نیست. نور نمایشگر موبایل هم بیشتر شبیه بهانه به نظر می‌رسد چون همان افراد روزانه به طور میانگین ۴ ساعت مشغول استفاده از پیام‌رسان‌ها یا شبکه‌های اجتماعی در موبایل هستند و در آن ساعات اعتراضی ندارند!
- عدم شفافیت خط مشی‌ها و قوانین:
خط مشی‌های عرصه کتاب الکترونیک شفاف نیست، قوانین آن مدون نشده و با وجود گذشت چند سال از جدی شدن صنعت کتاب الکترونیک در کشور، هنوز ابهامات زیادی در سطح تولی‌گری این عرصه وجود دارد. به طور مثال هنوز مشخص نیست که نگاه دولت نسبت به کتاب الکترونیک چگونه است، متولی آن در وزارت ارشاد معاونت فرهنگی است یا مرکز رسانه‌های دیجیتال؟ این در حالی است که مثلا در حوزه «کتاب صوتی» نام دفتر موسیقی هم برای کسب مجوز به میان می‌آید. قوانین حمایت و یارانه دولتی که در بخش کتاب کاغذی به صورت جدی وجود دارد، شامل ناشران الکترونیک نمی‌شود و نهاد کتابخانه‌های عمومی هنوز اقدام قابل توجهی برای حمایتی شبیه حمایت خرید کتاب کاغذی انجام نداده است.
همچنین معاونت علمی ریاست جمهوری هنوز نقش جدی در توسعه این صنعت خلاق ایفا نکرده، و حتی اگر نشر الکترونیک را صنعت خلاق بدانیم، حمایت‌ها و تسهیلاتی شبیه صنایع دانش بنیان نصیب آن نمی‌شود.
سخن مهم دیگر عدم اجرای خوب حقوق مؤلفان در این صنعت است که حتی شدیدتر از دستفروشی غیرقانونی کتاب، از طریق دانلود غیرقانونی کتاب در حال وقوع است و نه ناشران توان ردیابی نقض مالکیت مادی و معنوی خود را دارند و نه مدعی العموم اراده‌ای برای حل این مسئله نشان داده است.
- فقدان سرمایه‌گذاری مناسب:
به دلیل نوظهور بودن این صنعت، سود در کتاب الکترونیک کم، ریسک در آن زیاد و بازگشت سرمایه آن طولانی است. به همین دلیل سرمایه گذاری مناسبی هم در این بخش انجام نمی‌شود. دولت باید بتواند با ارائه تسهیلات لازم، سرمایه گذاری در این بخش را ترویج نماید یا لااقل زیرساخت‌های مناسبی برای این امر فراهم کند. با توجه به شرایط اقتصادی کشور بخصوص در یک سال اخیر، باید برای استفاده از فرصت رشد کتاب الکترونیک فکری جدی کنیم.