اگر اعمال بنی الانسان نبود و صورتهاى غیبى عملهاى زشت ما نبود، جهنّمى نبود و همۀ عالم غیب برد و سلامت بود.
و در عین حال، جهنم، باطنش صورت لطف و رحمت الهى است که براى تخلیص مؤمنان معصیت کار و رساندن آنها را به سعادت ابد، چارۀ منحصره است، زیرا که فطرت مخمورۀ صافیۀ انسان، چون طلائى است که در ایّام عمر، آن را مغشوش و مخلوط به مس نموده باشیم. باید آن طلا را با کورهها و آتشهاى ذوب کننده خالص نمود و از غلّ و غش بیرون آورد: «النّاس معادن کمعادن الذّهب و الفضّة.»
پس جهنم، براى کسانى که فطرتشان بکلى محجوب نشده و به کفر و جهود و نفاق نرسیده باشند، رحمت است در صورت غضب.
شرح حدیث جنود عقل و جهل، صفحه 142
نویسنده: امام خمینی (ره)
از دامهاى بزرگ ابلیس، آن است که در ابتدا بنده را به غرور کشاند، و او را به این وسیله افسار گسیخته کند، و از معاصى کوچک به بزرگ و از آن به کبائر و موبقات کشد. و چون مدتى بدین منوال با او بازى کرد و او را به خیال رجاء به رحمت، به وادى غرور کشاند، در آخر کار، اگر در او نورانیّتى دید که احتمال توبه و رجوع داد، او را به یأس از رحمت و قنوط کشاند و به او گوید: «از تو گذشته و کار تو اصلاح شدنى نیست.»
شرح حدیث جنود عقل و جهل، صفحه 139
نویسنده: امام خمینی (ره)
صاحبان رجاء از عمل باز نمىمانند، بلکه جدیّت آنها بیش از دیگران است. ولى اعتماد آنها به عمل خود نیست، بلکه اعتماد آنها در عین عمل کردن، به حق است، زیرا که هم قصور خود را مىبینند و هم سعۀ رحمت را.
مغرورین اشخاصى را مانند که در ایّام بذر افکندن و تخم افشاندن و به عمل زراعت مشغول شدن، مشغول لهو و لعب شوند و با تنبلى سر برند و بگویند: خدا بزرگ است، بىبذر نیز مىتواند بدهد.
راجین، به زارعى مانند که در موقع خود، قیام به عمل رعیتى کند و در موقع خود، بذر افشانى کند و آبیارى نماید، ولى تنمیه و تولید آن را از حق بخواهد و ظهور ثمره و پیدایش نتیجه را از حق و قدرت او بداند. دنیا مزرعۀ آخرت است، چنانچه این مطلب مبرهن و از رسول ختمى-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم-نیز روایت است.
آنان که عمل نکنند و جزاء و نتیجه خواهند، مغرورانند.
و آنان که عمل کنند و به عمل خود اعتماد کنند، از معجبانند که از خود ناسى و از حق غافلند.
و آنان که عمل کنند و خود و عمل خود را ناچیز شمارند و به حق و سعۀ رحمت او اعتماد دارند، اصحاب رجاء هستند.
علامت اینها آن است که در دنیا نیز به غیر حق اعتماد و توکّل نکنند، و چشمشان از دیگر موجودات بسته و به جمال جمیل باز است، و از عمل به وظیفه و قیام به خدمت، خوددارى نکنند، بلکه معرفت آنها، آنان را به عمل وادارد و از مخالفت باز دارد.
شرح حدیث جنود عقل و جهل، صفحه 133 و 134
نویسنده: امام خمینی (ره)
آنان که از جام محبت دوست نوشیدند، و از آب زندگانى وصال او زندگى ابدى پیدا کردند، هر دو عالم را لایق دشمن دانند. خلیل الرحمن که در وجهه قلبش وجهت وجهى للذى فطر السموات و الارض بود، چون جبرئیل امین، آن ملک بزرگوار وحى و علم ـ به او گفت : آیا حاجتى دارى ؟ فرمود : اما به تو حاجتى ندارم.
آنها بار حاجات خود را به کوى دوست انداختند، حاجتى جز خود او ندارند، مقصودى جز قبله حقیقى براى عشاق جمال نیست،
قبله عشق یکى آمد و بس.
آرى، ما کوران و کران و محجوبانیم که از همه مقامات، به شهوتهاى حیوانى دل خوش کردیم، و از جمله سعادات، به یک مشت مفاهیم بى مقدار دلبستگى داریم و خود را قانع کردیم، مگر آن که لطف و رحمت دوست دستگیرى فرموده، و از این حجابهاى غلیظ و ظلمتهاى متراکم ما را خارج کند و دل ما را به محبت خود زندگى بخشد، و از دیگران منقطع و به خود وصل فرماید.
شرح حدیث جنود عقل و جهل، صفحه 127 و 128
نویسنده: امام خمینی (ره)
* این یادداشت به عنوان سرمقاله شماره 92 هفته نامه سرخط منتشر شده است.
همه عباداتی که در اسلام است، فلسفه خاصی برای آنها وجود دارد. نماز جمعه یکی از عبادات مهم است که امام خمینی (ره) آن را در رأس امور میدانند. زیرا نماز جمعه علاوه بر اینکه یک عبادت بزرگ دسته جمعی است که زنگار معصیت را از قلب میزداید، از نظر سیاسی نیز یک کنگره هفتگی با حضور مسلمانان است؛ همانطور که خطبههای آن نیز یکی به توصیههای به تقوا و دیگری به امور سیاسی – اجتماعی میپردازد و در واقع سخن «دیانت ما عین سیاست ما است و سیاست ما عین دیانت ما است» در نماز جمعه تجلی دارد.
اهمیت نماز جمعه تا حدی است که در روایتی پیغمبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ فرمودهاند «جمعه حج کسانی است که قادر به شرکت در مراسم حج نیستند.» این اجتماع هفتگی منشأ برکاتی است، از جمله:
الف. آگاهی بخشیدن به مردم در زمینه معارف اسلامی و رویدادهای مهم اجتماعی و سیاسی.
ب. ایجاد همبستگی و انسجام هر چه بیشتر در میان صفوف مسلمین به گونهای که دشمنان را به وحشت افکند و پشت آنها را بلرزاند.
ج. تجدید روح دینی و نشاط معنوی برای توده مردم مسلمان.
د. جلب همکاری برای حل مشکلات عمومی.
اما سخن این است که آیا نماز جمعه آن طور که شایسته شأن آن است، در کشور ما جایگاه دارد؟ رهبر معظم انقلاب در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور فرمودهاند: «من از همه آقایان، بهخصوص کسانی که صاحب فکر نو و ابتکاری و جرأت اقدام در گشودن راههای ناگشوده هستند، خواهش میکنم که سعیمان بر این باشد که به طور دایم و روزبهروز، این مجموعه سراسری کشور را تکامل ببخشیم. اگر ما قانع باشیم که همانطوری که ده سال پیش نمازهای ما برگزار میشد، حالا هم برگزار بشود، غبن است.» (1370/6/25) آیا این مطالبه رهبری در 23 سال گذشته، محقق شده است؟
به نظر میرسد که این اتفاق آنطور که باید و شاید نیفتاده است و به مطالبه دیگر رهبری در همان روز (ما اول باید فکر کنیم که چگونه میشود جوانان را به نماز جمعه جذب کرد) نیز توجه کافی در عمل نشده است. شاید یک دلیل آن سخنرانیهایی است که خطبای محترم جمعه انجام میدهند و از نظر جوانان که از رسانههای مختلف استفاده میکنند، این خطبهها سخن نو و ابتکاری ندارد.
اما این هفتهها اتفاقاتی در نماز جمعه تهران افتاده است که امید حضور بیشتر جوانان را پررنگتر کرده است. سخنان شجاعانه و پرمغز استاد رحیمپور ازغدی در سخنرانی پیش از خطبهها، تمامی دلبستگان اسلام ناب محمدی (ص) را به تحسین واداشته و نشان میدهد در صورتی که سخنانی جذاب، جدید و اندیشمندانه بیان شود، میتواند موجب تحولات خوبی در جامعه شود. واکنشهای مختلف موافق و مخالف این سخنرانیها، نشان از جریانسازی و تأثیرگذاری گسترده این سخنان است. البته که خطیبان نماز جمعه باید تمامی قشرها را در نظر بگیرند و بیان اخبار و تحلیلهای کل هفته را بیان کنند اما قطعا سخنرانیهایی مانند سخنرانیهای یاد شده، زمینههای جذب جوانان را فراهم میآورد.